చండూరు,( విజయ క్రాంతి):

వినాయకుడి జననం

పార్వతీదేవి స్నానానికి వెళ్తూ తన దేహంలోని చర్మపు మలినంతో ఒక బాలుడిని సృష్టించింది. అతనికి ప్రాణం పోసి, తలుపు వద్ద కాపలా ఉండమని చెప్పింది. ఆ సమయంలో వచ్చిన శివుడు లోపలికి వెళ్ళడానికి ప్రయత్నించగా ఆ బాలుడు ఆపాడు. ఆగ్రహించిన శివుడు అతని తల నరికి వేయగా, పార్వతీ తీవ్రంగా ఆవేదన చెందింది. చివరికి శివుడు గజముఖమున్న ఏనుగు తలను అమర్చాడు. ఆ విధంగా విఘ్నేశ్వరుడు గణపతి జన్మించాడు.

గజాసురుని తపస్సు

గజాసురుడు అనే రాక్షసుడు శివుని ప్రసన్నం చేసుకోవడానికి గాఢతపస్సు చేశాడు. తపస్సుతో ఆనందించిన శివుడు అతనికి వరం ఇచ్చాడు. గజాసురుడు, “మీరు నా కడుపులోనే ఉండాలి” అని కోరాడు. శివుడు అంగీకరించగా, లోకానికి శివదర్శనం లేకపోయింది. అప్పుడు దేవతలు వినాయకుడిని ప్రార్థించి సహాయం కోరగా, వినాయకుడు గజాసురుడిని సంహరించి శివుని విడుదల చేశాడు. ఇంతటితో గణపతి విఘ్ననాశకుడిగా ప్రసిద్ధి పొందాడు.

చంద్రుడు మీద శాపం ఒకసారి వినాయకుడు ముషికవాహనుడిపై విహరిస్తూ ఉండగా, చంద్రుడు ఆయన శరీరాన్ని చూసి హాస్యం చేశాడు. కోపగించిన వినాయకుడు చంద్రుణ్ణి శపించాడు. “ఎవడు నిన్ను చుస్తాడో వాడికి అపవాదలు వస్తాయి” అని, అప్పటి నుంచి వినాయక చవితి రోజున చంద్రుణ్ణి చూడరాదన్న నమ్మకం ఏర్పడింది. తరువాత చంద్రుడు క్షమాపణలు కోరగా, వినాయకుడు శాపం కొంత శాంతింపజేశాడు. ఆ రోజున చంద్రుణ్ణి చూడటం వల్ల కలిగిన అపవాదం వినాయకుని వ్రతం చేసి, కథ వినడం వల్ల తొలగిపోతుందని నిర్ణయమిచ్చాడు.

వినాయకుడి విజయాలు

గణపతి ఎప్పుడూ తల్లిదండ్రులను మొదట పూజించే గొప్పతనం చూపించాడు. ఒకసారి శివుడు, పార్వతీ, కుమారులైన గణపతి, కుమారస్వామికి ప్రపంచప్రదక్షిణ చేయమని అన్నారు. కుమారస్వామి క్షణాల్లోనే విహరించడానికి బయల్దేరాడు. కానీ గణపతి మాత్రం తల్లిదండ్రులను చుట్టూ ప్రదక్షిణ చేసి, “తల్లిదండ్రులే జగత్తు” అని చెప్పాడు. అందుచేత గణపతి విజేతగా నిలిచాడు. ఈ సంఘటనతో ఆయనను మొదట పూజించాల్సిన దేవుడుగా నిర్ణయించారు.

వినాయక వ్రతం, పూజావిధానం

వినాయక చవితి రోజున భక్తులు మట్టితో గణపతి విగ్రహం తయారు చేసి పూజిస్తారు. పూజలో ప్రధానంగా 

వినాయకుని జననకథ వినడం

అష్టదళ పూజ, మంత్రజపం చేయడం

అక్షతలతో నైవేద్యం సమర్పించడం

 వినాయకుని వ్రతకథ చదవడం

“విఘ్ననాశక గణపతి”ని ప్రార్థించడం వ్రతం పూర్తయ్యాక గణపతి విగ్రహాన్ని జలప్రవాహం (విసర్జన) చేయడం ఒక ముఖ్య సంప్రదాయం. ఇది మనలోని అహంకారాలను, విఘ్నాలను గణపతికి అప్పగించి, మనసును శుద్ధి చేసుకోవడమే అని భావిస్తారు.

గణేశుడికి మొదటి పూజ ఎందుకు?

హిందూ సంప్రదాయంలో "విఘ్నేశ్వరుడు" అనే పేరు గణేశుడికి ఉంది. అంటే విఘ్నాలను తొలగించేవాడు. అందుకే ఏ శుభకార్యం మొదలు పెట్టేముందు గణేశపూజ తప్పనిసరిగా చేస్తారు. దీనికి అనేక పురాణకారణాలు ఉన్నాయి: ప్రపంచ ప్రదక్షిణ కథ (మొదటి పూజ హక్కు)

ఒకసారి దేవతల మధ్య “ఎవరు మొదట పూజ పొందాలి?” అనే వాదన వచ్చింది. శివుడు, పార్వతీ నిర్ణయించారు. “ప్రపంచం అంతా ప్రదక్షిణ చేసి తొలుత తిరిగి వచ్చేవాడే మొదటి పూజకు అర్హుడు.” అందుకు దేవతలందరూ తమ వాహనాలపై బయలుదేరారు. కానీ గణేశుడు మాత్రం తన తల్లిదండ్రులైన శివపార్వతుల చుట్టూ ఏడు సార్లు ప్రదక్షిణ చేసి “తల్లిదండ్రులే జగత్తు” అని తెలిపాడు. ఆ జ్ఞానం చూసి శివపార్వతులు సంతోషించి గణేశుని మొదటి పూజకు అర్హుడిగా నిర్ణయించారు.

విఘ్నాలను తొలగించేవాడు గణేశుడు విఘ్నేశ్వరుడు. భక్తుల జీవితంలో వచ్చే ఆటంకాలను తొలగించే శక్తి ఆయనకు ఉంది. అందువల్ల ఏ శుభకార్యమూ ఆయన ఆశీర్వాదంతోనే విజయవంతం అవుతుందని విశ్వాసం.గణేశ చతుర్థి జన్మదినం పార్వతీదేవి భాద్రపద శుద్ధ చతుర్థి రోజున గణేశుడిని పుట్టించిందని పురాణం చెబుతుంది. ఆ రోజే ఆయన జన్మదినం కాబట్టి ప్రత్యేక పూజా సంప్రదాయం ఏర్పడింది.

చంద్రునిపై శాపం గణేశుడు ముషికవాహనుడిపై తిరుగుతుండగా చంద్రుడు ఆయన రూపాన్ని చూసి హాస్యం చేశాడు. ఆగ్రహంతో గణేశుడు “వినాయక చవితి రోజున నిన్ను చూసినవారికి అపవాదలు వస్తాయి” అని శపించాడు. తరువాత శాపం కొంత తగ్గించినా, ఆ రోజున గణేశపూజ తప్పనిసరి అయింది.

మహాభారత రచనలో పాత్ర మహర్షి వేదవ్యాసుడు మహాభారతాన్ని వ్రాయించేటప్పుడు గణేశుని శాసకునిగా నియమించాడు. నిరంతరంగా, ఆపకుండా ఆయన రచనలో సహకరించాడు. ఈ ఘనకార్యం వల్ల కూడా గణేశుడు విద్య, జ్ఞానం, రచనల దేవుడుగా పూజలందుకున్నాడు.

మట్టి విగ్రహారాధనకు కారణం గణేశుని మట్టివిగ్రహ రూపంలో పూజించడం వెనుక తాత్పర్యం ఉంది. మట్టి (భూమి) అనేది జడశక్తి. దానిలో ప్రాణశక్తిని కలిపితేనే జీవనానికి అర్ధమని ఈ సంప్రదాయం చెబుతుంది. అందుకే గణేశపూజలో మట్టివిగ్రహానికి ప్రాణప్రతిష్ఠ చేస్తారు.వినాయక చవితి పది రోజుల ఉత్సవం వినాయక చవితి కేవలం ఒక రోజు పూజ మాత్రమే కాకుండా, పది రోజుల మహోత్సవంగా జరుపుకునే సంప్రదాయం పురాణాలు, ఆధ్యాత్మికత, సామాజిక కారణాల వల్ల ఏర్పడింది.

వేదవ్యాస మహర్షి – మహాభారత రచన కథ

మహాభారతాన్ని రచించాలనుకున్న వేదవ్యాసుడు ఒక నిరంతర లిఖయిత  కోసం ప్రార్థించాడు. గణేశుడు ముందుకొచ్చి, “నేను ఒకసారి వ్రాయడం మొదలెడితే ఆగను. నువ్వు ఎటువంటి సందేహం లేకుండా నిరంతరం శ్లోకాలను చెప్పాలి” అని షరతు పెట్టాడు. వ్యాసుడు కూడా తెలివిగా ఒక షరతు పెట్టాడు – “నువ్వు అర్థం తెలిసాకే వ్రాయాలి” అని ఇలా ఇద్దరూ పది రోజులపాటు ఆగకుండా రచన సాగించారు. ఆ విశిష్ట ఘట్టాన్ని గుర్తుచేసుకోవడానికి గణేశ పూజ పది రోజులపాటు జరుగుతుందని పురాణం చెబుతుంది.

వినాయకుడు భూలోకంలో పదిరోజులు నివసించిన పురాణం కొన్ని పురాణాల ప్రకారం, గణేశుడు తన తల్లిదండ్రులైన శివపార్వతుల అనుమతితో కైలాసం నుండి భూమికి వచ్చి పదిరోజులపాటు భక్తుల మధ్య ఉండి ఆశీర్వదించి తిరిగి వెళ్ళాడు. అందుకే ఆ పదిరోజులను గణపతి భక్తులు ఉత్సాహంగా ఆరాధనలో గడుపుతారు. ఆధ్యాత్మిక శుద్ధి సమయం ఈ పది రోజులు మనసు, శరీరం, ఆత్మ శుద్ధికి అంకితం చేస్తారు. ఉపవాసాలు, జపం, ధ్యానం చేస్తారు చెడు అలవాట్లను విడిచిపెడతారు సత్సంగం, భజనలు, హారతులు జరుగుతాయి దీని వలన భక్తులకు మనోబలం, ఆధ్యాత్మిక శక్తి పెరుగుతుందని నమ్మకం ఉంది.

విగ్రహ నిమజ్జనం – జీవచక్ర ప్రతీక

పది రోజుల పూజ అనంతరం విగ్రహాన్ని నీటిలో నిమజ్జనం చేస్తారు. ఇది జననం – మరణం లయ అనే జీవచక్రాన్ని సూచిస్తుంది. మట్టి విగ్రహం మళ్ళీ మట్టిలో కలిసినట్లే, మనిషి కూడా ప్రకృతిలో కలిసిపోతాడనే భావన ఉంది.

సామూహిక, సాంప్రదాయ ఉత్సవాలు

ఈ పది రోజులలో గణపతి మండపాలు, పందిళ్లు సామూహిక ఉత్సవాలకు వేదికవుతాయి. కళలు, సంగీతం, హారతులు, నృత్యాలు, నాటకాలు జరుగుతాయి. అన్నదానాలు, సామూహిక పూజలు, సామాజిక ఐక్యత పెరుగుతాయి. ఈ విధంగా గణేశోత్సవం కేవలం భక్తిపరమైనది మాత్రమే కాకుండా సామాజిక ఐక్యత, సాంస్కృతిక సంపదకు ప్రతీకగా నిలుస్తుంది.