ఉగ్రవాదంపై అసలైన, తిరుగులేని, అత్యంత శక్తివంతమైన యుద్ధం చేయవలసింది ప్రజలే. తీవ్రవాద భావజాలాన్ని తుద ముట్టించవలసిన అస్త్రశస్త్రాల న్నీ భారతీయ ప్రజల చేతిలోనే వున్నాయి. యావత్ ప్రపంచంలోనే ఎక్కడా కనిపించని అసమాన మత సామరస్య జీవన ఔన్నత్యాన్ని కాపాడుకోవలసిన చారిత్రాత్మక బాధ్యత భారతదేశంలోని సామాన్యు లందరిపైనా ఉంది.

ఉగ్రవాద మూకల పిచ్చిని పీక్‌కు చేర్చిన పహల్గాం ఉన్మాద చర్య తరువాత ఈ దేశ ప్రజలపై చాలా పెద్ద పోరాట భారమే పడింది. వాళ్ళవలె క్షణిక ఆవేశకావేశంతో పిచ్చుకపై బ్రహ్మాస్త్రా న్ని ప్రయోగించవలసిన పని అస్సలు లే దు. ప్రజలు తమలోని ఉగ్రవాద నిరోధక సామర్థ్యాన్ని దీర్ఘకాలికంగా కొనసాగించవలసి వుంది. అది ఎంత వరదాకా అంటే దాని పునాదులను సైతం పెళ్ళగించే వర కు. మనం పిరికివాళ్ళవలె మౌనం వహించవలసిన పని లేదు.

చేతగాక చేష్టలుడిగి పోవాల్సిన సమయమూ కాదిది. ధర్మ సంస్థాపన జరపక తప్పదు. కానీ, యుద్ధం ఎవరి మీద? ధర్మం పేరుతో సంప్రదాయ యుద్ధానికి తెర తీస్తే ఏమవుతుంది? రెండువైపుల ఎక్కువో, తక్కువో పర్యవసానాలు సామాన్య స్థాయిలో మాత్రం వుండ వు. ఇవన్నీ అవసరమా? ఈ ఆధునిక కా లంలో, మానవీయతకు మాత్రమే పెద్దపీ ట వేయవలసిన యుగంలో, హింసాత్మ కంగా, అభివృద్ధి నిరోధక ప్రతిఫల సమరానికి ప్రాధాన్యం ఎందుకివ్వాలి?

పాకిస్తాన్‌పై నిజంగా ఇవాళ పూర్తి స్థాయి సైనిక యుద్ధమే కనుక మొదలైతే, దేశాభివృద్ధి ప్రజల జీవన స్థితిగతులు ఎంత వెనక్కి వె ళ్ళిపోతాయో అంచనా వేస్తే విషయం బో ధ పడుతుంది. మరేం చేయాలి? ఎవరు దోషులో, ఎవరు నేరస్థులో వాళ్లను పట్టి శిక్షించలేక, ‘అత్తమీది కోపం దుత్తమీద’ తీ ర్చుకోవడం సముచితం కాదు. నేరం చే సిన వాళ్లను ఏమీ చేయలేక, ఏ పాపం తెలియని అమాయకత్వంపై మన ప్రతాపం చూపించడం ధార్మికత అనిపించుకోదు.

సామాజిక అత్యవసరం

‘ఉగ్రవాదాన్ని ఓడించడం కేవలం ప్ర భుత్వ లేదా సైనికుల పని మాత్రమే కాదు’ అన్న విషయాన్ని దేశంలోని ప్రతీ పౌరు డూ గుర్తెరగాలి. ఇది మన దేశ సామాజిక అత్యవసరం. కశ్మీర్‌లో ఏప్రిల్ 22న జరిగి న ఉగ్రవాద దాడి దేశాన్ని ఆగ్రహం, కో పం, యుద్ధ అనివార్యతలో ముంచెత్తింది. ఈసారి టీవీ యాంకర్లు మాత్రమే కాదు, సామాన్యులు కూడా ప్రభుత్వాన్ని అడుగుతున్నారు, ‘యుద్ధం ఎప్పుడూ?’ అని.

అ యితే, ఇదే సమయంలో ఉగ్రవాదాన్ని ఎదుర్కోవడంలో వ్యక్తిగత బాధ్యతను స్వీకరించడానికి పౌరులలో స్పష్టమైన అయిష్ట త కూడా కనిపిస్తున్నది. సైనిక, రక్షణ, హోం మంత్రిత్వ శాఖల అధికారుల నుంచి నిర్ణయాత్మక చర్యలను ఆశించడం సహజమేకాక సమర్థనీయం కూడా. అయినప్ప టికీ ఉగ్రవాదం సంక్లిష్టత, నిలకడ ప్రభుత్వ జోక్యాలకు మించి విస్తరించే సమిష్టి కృషిని కోరుతున్నాయన్నది వాస్తవం.

ఉగ్రవాదం కేవలం ఉగ్రవాదుల చర్యల ద్వారానే కాదు, ప్రజలలో భయాన్ని కలిగించే సామర్థ్యం వల్ల కూడా వృద్ధి చెందుతుంది. ఈ భయం అనివార్యంగా కోపంగా, ప్రజా ఆగ్రహంగా మారుతుంది. పౌరులు ప్రభుత్వం నుంచి తక్షణ చర్య తీసుకోవాలని డిమాండ్ చేస్తారు.

అయినప్పటికీ, నాడీశాస్త్రం పదేపదే హైలైట్ చేసినట్లుగా, ఈ భావోద్వేగాలు తాత్కాలికమైనవి. క్షణంలో శక్తివంతమైన కోపం, అర్థవంతమైన, శాశ్వత పరిష్కారాలకు దారి తీయకుండా సులభంగా మసక బారుతుంది. శస్త్రచికిత్స చర్య స్ఫూర్తిని శాంతింప చేసినప్పటికీ, దీర్ఘకాలికంగా ఉగ్రవాదాన్ని ఎదుర్కోవడంలో ఇది సమర్థవంతంగా ఉంటుందా? ఇది ఇప్పుడు అందరం ఆలోచించుకోవాల్సిన ప్రశ్న.

ఆగ్రహం ఒక్కటే సరిపోదు

ఉగ్రవాద వ్యతిరేక చర్య ప్రతి దాడికి మొండిచర్య కాదు. దీనికి దీర్ఘకాలిక లక్ష్యం, నిరంతర చర్య అవసరం. సాధారణ ఆగ్రహం ఈ రకమైన చర్యకు దారి తీయకూడదు. ఆగ్రహాన్ని త్వరిత చర్యలద్వారా తీర్చవచ్చు కానీ అది ఉగ్రవాద మూలాలను నిర్మూలించడానికి ఏమీ చేయదు. ఈ నేపథ్యంలోనే ఉగ్రవాదంపై జరగవలసిన పోరాటంలో ప్రతీ పౌరుడూ తన పాత్రను, బాధ్యతను అర్థం చేసుకోవాలి.

ఈ ఆశయ సాధనకు కులమతాలు, రాజకీయాలు, వృత్తులు, వర్గాలకు అతీతంగా అందరూ ఒక్కటి కావాలి. ఎవరి స్థాయిలో వారు ఏదో ఒకటి చేయాలి. ప్రతి ప్రొఫెషనల్ ఏదో ఒక విధంగా ఉగ్రవాద వ్యతిరేక భావవ్యాప్తికి సహకరించాలి. ఎందుకంటే, చివరికి ఉగ్రవాదాన్ని ప్రభుత్వం, సైన్యం లేదా రక్షణ దళాలు మాత్రమే పూర్తిస్థాయిలో ఎదుర్కోలేవు. ఇదొక సుదీర్ఘ పోరాటం అని, దీని పూర్తి నిర్మూలనకు గట్టి పట్టుదల అవసరమని నమ్మే సాధారణ ప్రజలే దీనిని ఎదుర్కొంటారు. ఆగ్రహం ఒక్కటే సరిపోదు గుర్తు చేసుకోవడానికి! గుర్తుంచుకోవడానికి చిన్న చర్య లు కూడా చాలా ముఖ్యమైనవి.

ఒక రకంగా చెప్పాలంటే ప్రస్తుత ఆగ్ర హం భయంతో నిండి ఉంది. ప్రజలు ఎం తగా భయ పడుతున్నారన్నది వారి కోప మే చెబుతున్నది. ‘తమను తాము హిందువులుగా గుర్తించుకున్నందుకు ఉగ్రమూక దాడి చేసి చంపవచ్చని’ వారు భావిస్తారు. ఈ కోణంలో ఆ ఉగ్రవాదుల ఉద్దేశ్యం నెరవేరింది. ప్రతి ఒక్కరూ తమపై లేదా తమ కుటుంబంపై ఉగ్రవాద దాడులు జరుగవచ్చునని ఆందోళన చెందుతున్నారు.

రేపో మాపో అది తమకూ జరుగుతుందని వారు అనుమానించే స్థితికి చేరుకున్నారు. ఆశ్చర్యకరంగా ఇక్కడ మళ్ళీ పాకిస్థాన్ దేశం పాత్ర, పాకిస్తాన్ సైన్యం లేదా ఉగ్రవాదులపై భారతీయులకు ఉన్న తీవ్ర కోపం తగ్గుతుంది. పాకిస్థాన్ దేశంపై మొత్తంగా ఒకటి లేదా అనేక చర్యలతో ఉగ్రవాద సమస్య పరిష్కారం కాదు. దీనికి రాబోయే కొన్ని సంవత్సరాలలో సమిష్టి ప్రయత్నాలు అవసరం.

అమరవీరుల ప్రదేశంగా పహల్గాం 

ఏప్రిల్ 23న జరిగిన సంఘటనను మ రచిపోకుండా ఉండాలంటే, కోపాన్ని పదేపదే ఏదో ఒకటి చేయాలనే దృఢ సంక ల్పంతో భర్తీ చేయాలి. ప్రతి బాధితుడి గు రించీ తెలుసుకొని, వారు ఎక్కడ మరణించారో ఆ ప్రాంతాన్ని, దుర్ఘటనను ప్రజలు విధిగా గుర్తుంచుకోవాలి. తద్వారా మరెవరూ ఆ చర్యను మరచి పోకూడదు. పహల్గాం ఇకపై కేవలం పర్యాటక ప్రదేశం కాదు, దానిని అమరవీరుల ప్రదేశంగానూ స్థిరపరచుకోవాలి.

ఫలితంగా అది ఆ ప్రదేశానికి పర్యాటకుల రద్దీని తగ్గించవచ్చు. అ యినా సరే, పర్యాటక అభివృద్ధి లేదా ఆర్థిక అవసరాల కోసమే అయితే మనం ఉగ్రవాదాన్ని పూర్తిగా తుడిచి పెట్టలేం. ఉగ్రవాద దాడులను అవి ఎప్పుడూ జరగనట్లుగా పక్కన పెట్టడం ఎంతమాత్రం భా వ్యం కాదు. ఇది వీరుల వారసత్వ సహజ లక్షణమూ కాదు. ఉగ్రవాదులను, వాళ్ళ దుర్మార్గాన్ని త్వరగా మర్చిపోతూ, మన జ్ఞాపకాల నుంచి తొలగించడం ద్వారా మ నం వారిని క్షమిస్తున్నట్టు లెక్క.

వారి ఘా తుకాన్ని ఇలా క్షమించేయవచ్చా!? ఇవి కష్టమైన జ్ఞాపకాలే కానీ సమాజం నిజంగా ఉ గ్రవాదాన్ని నిర్మూలించాలంటే, గత విషాదాలను గుర్తుంచుకోవడం, వాటిని సమర్థ వంతంగా ఎదుర్కోవడం నేర్చుకోవాలి. మనం ఇప్పటికీ ముంబైపై జరిగిన దారుణమైన దాడికి కూడా తగిన ప్రతీకారం తీర్చుకోలేక పోయాం. ఉగ్రవాదులపై దాడి వారి చర్యలకు సమానంగా ఉండవలసిన అవసరం లేదు. అది వారి చర్యల స్థాయికి అనుగుణంగా ఉండాలి. 

ప్రజలు మరచిపోవడం, మార్కెట్లు ముందుకు సాగడం, చర్య తీసుకోవాల్సిన ఆవశ్యకత కోల్పోవడం వల్ల ఈ ప్రమాదకరమైన తిరిగి ఆత్మసంతృప్తి భావన సంభ విస్తుంది. దీనివల్ల మూల కారణాలు మరచిపోయే స్థితి సంభవిస్తుంది. ఉగ్రవాదం ప్రజలు మర్చిపోయే, క్షమించే సామర్థ్యంపై పందెం వేస్తుంది.

పాకిస్తాన్ వంటి శత్రుదేశాలపై అప్పుడప్పుడు కోపం లేదా వివిక్త (ఒంటరి) సైనిక చర్యల ద్వారా ఉగ్రవాదా న్ని నిర్మూలించలేం. దీనికి సంవత్సరాలు లేదా దశాబ్దాలపాటు దృఢమైన, నిరంతర ప్రయత్నం అవసరం. అంతిమంగా, ఉగ్రవాదాన్ని ఓడించడం కేవలం ప్రభుత్వం లేదా సైనిక పని కాదు ఇది మన సామాజిక అత్యవసరం. పౌరులు తమ కోపాన్ని క్రమశిక్షణా చర్యగా మార్చుకోవాలి.