దేశంలో మసకబారుతున్న ‘హస్త’రేఖలు

పార్టీకి జవజీవాలివ్వడం అనివార్యం

* పదేళ్ల క్రితం ఎన్డీయే కూటమి అఖండ మెజారిటీతో కేంద్రంలో అధికారంలోకి వచ్చింది. ప్రధానిగా మోదీ అప్రతిహతంగా మూడోసారి దేశాన్ని పరిపాలిస్తున్నారు. మరోవైపు కాంగ్రెస్ పార్టీ మాత్రం కేంద్ర       స్థాయిలో అంతకంతకూ పట్టుకోల్పోతూనే ఉంది. 2014లో 13 రాష్ట్రాల్లో అధికారంలో ఉన్న ఆ పార్టీ ఇప్పుడు కేవలం తెలంగాణ, కర్ణాటక, హిమాచల్‌ప్రదేశ్‌కు పరిమితమైంది.

2022-23 మధ్య ఏఐసీసీ అగ్రనేత రాహుల్‌గాంధీ భారత్ జోడో యాత్ర, ఇటీవల బీహార్ ఎన్నికల సమయంలో నిర్వహించిన ‘ఓటు చోరీ’ కార్యక్రమాలు పార్టీలో కొంచెం జోష్ నింపినా, మీడియా దృష్టిని ఆకర్షించినప్పటికీ ఓట్లపరంగా పెద్దగా మేలు జరగలేదనేది తేటతెల్లమయింది. ఇవన్నీ చూస్తుంటే.. కేంద్ర హోంమంత్రి అమిత్ షా గతంలో ప్రకటించిన ‘కాంగ్రెస్- ముక్త్ భారత్’ నినాదం నిజమవుతుందనే సంకేతాలు వస్తున్నాయి. 

* కాంగ్రెస్‌కు ప్రజలు, సర్వేసంస్థలు, పార్టీ వర్గాలు చెప్తున్న సూచనలు సాధారణ       అభిప్రాయాలు కావని, ఇవి చివరి హెచ్చరికలని పార్టీ భావిస్తే మంచిది. కేవలం ‘ఒపీని యన్ పోల్’లా పక్కన పడేస్తే పార్టీ మరింత ప్రమాదంలో పడే అవకాశం ఉంది. బీజేపీ దేశంలో తన ఆధిపత్యాన్ని రోజురోజుకు బలపరుచుకుంటున్న వేళ కాంగ్రెస్ ఇప్పటికైనా కళ్లు తెరవాలి. 

కాంగ్రెస్ పార్టీ చరిత్రలో ఎన్నో పరాజయాలను చూసింది. 1969లో ప్రధానిగా ఇందిరాగాంధీ సంస్కరణలు, 1990 ప్రాంతంలో ప్రధానిగా నరసింహారావు ఆర్థిక సంస్కరణలు, 1999 తర్వాత పార్టీ అగ్రనాయకురాలు సోనియాగాంధీ రాష్ట్రాల్లో పార్టీ పునర్వ్యవస్థీకరణ చర్యలవంటివి పార్టీకి మరింత బలాన్నిచ్చాయి. 

‘విజయక్రాంతి’, ‘మెట్రో ఇండియా’ పత్రికలు ఇటీవల దేశవ్యాప్తంగా కులం, వర్గం, లింగ, ప్రాంతాలకు అతీతంగా ఒక సర్వే నిర్వహించాయి. ఆశ్చర్యకరంగా దేశంలోని విభిన్నవర్గాల అభిప్రాయాలు ఒకే రకంగా ఉన్నట్టు సర్వే ద్వారా స్పష్టమైంది. ఇది యాదృచ్ఛిక అభిప్రాయం కాదు.. కాం గ్రెస్ జవజీవాలు పొందేందుకు ప్రజలు ఇచ్చిన రోడ్ మ్యాప్ అది. దేశ వారసత్వ సోయి లేని పార్టీగా, హిందువులకు దూరమైన పార్టీగా కాంగ్రెస్‌పై మచ్చ పడిందని సర్వే స్పష్టం చేసింది. సర్వేలో ప్రజల నుంచి ఎక్కువగా వినిపించిన డిమాండ్ సిద్ధాంతపరమైన మార్పు.

ప్రజల మాటల్లో చెప్పాలం టే ‘హిందుత్వానికి దగ్గరగా రండి.. దేశంలో 80 శాతం హిందువుల జనాభాను దూరం పెట్టొద్దు’ అనే అభిప్రాయం వ్యక్తమవుతున్నది. సెక్యులరిజం పేరుతో అల్ప సంఖ్యాక వర్గాలకు ప్రాధాన్యమిచ్చి.. కాంగ్రెస్ హిందువులకు దూరమవుతున్నదనే భావన బలప డుతున్నట్లు సర్వే ద్వారా తేలింది. ‘మైనార్టీలకు అధిక ప్రాధాన్యమివ్వడం ఆపాలి’ అన్న అభిప్రాయం దాదాపు అన్ని వర్గాల్లోనూ కనిపించింది.

ఈ భావన కేవలం హిందుత్వ సెంటిమెంట్ బలంగా ఉన్న ప్రాంతాలకే మాత్రమే పరిమితం కాలేదు. దేశంలోని చిట్ట చివరి ప్రాంతాలకు విస్తరించింది. పార్టీ నాయకత్వం, బాధ్యతల విషయంలో రెండు విభిన్నమైనా, స్పష్టమైన అభిప్రాయాలు వ్యక్తమవుతున్నాయి. ఒక వర్గం 50 60 ఏళ్ల వయస్సు ఉన్న ఒక బలమైన నేతను ఏఐసీసీ అధ్యక్షుడిగా ఎన్నుకోవాలని, ఆ వ్యక్తి పార్టీ అగ్రనేతల వారసత్వానికి చెందిన వారై కాకూడదని కోరుకుంటున్నది. మరోవర్గం ఏఐసీసీ అధిపతిగా రాహుల్‌గాంధీ పూర్తిస్థాయి బాధ్యతలు తీసుకోవాలని, సంక్షోభ సమయాల్లో విదేశీ పర్యటనలు మానుకుని, పార్టీని ముందుండి నడిపించాలని అభిప్రాయపడుతున్నది.

సంస్థాగత పునర్నిర్మాణం అవసరం 

కాంగ్రెస్ పార్టీ జాతీయ స్థాయిలో సంస్థాగత పునర్నిర్మాణంపై దృష్టి సారించాలని దేశ ప్రజలు కోరుకుంటున్నట్లు సర్వేలో వెల్లడైంది. ఉత్తరాదిన (హిందీ బెల్ట్)లో ఒక మధ్యవయస్కుడిని పార్టీ కార్య నిర్వాహక కార్యదర్శిని నియమించాలని, అలాగే రాష్ట్రా ల్లో పీసీసీ అధ్యక్షులకు స్వతంత్రంగా నిర్ణ యం తీసుకునే అధికారాలు కల్పించాలని మెజార్టీ ప్రజలు కోరుతున్నారు. అనాలోచితంగా వ్యాఖ్యలు చేసి, పార్టీకి నష్టం కలిగించే వారిపట్ల అప్రమత్తంగా ఉండాలని ఆశిస్తున్నారు.

అలా మాట్లాడటం వల్ల బీజేపీ ఐటీ విభాగానికి ‘స్టఫ్’లా కాంగ్రెస్ మారుతుందనే అభిప్రాయం వ్యక్తమవుతున్నది. కాంగ్రెస్‌పై బయటి వారు వేసే గోల్స్ కంటే, స్వయంగా వేసుకునే (సెల్ఫ్) గోల్స్ ఎక్కువ ఉంటున్నాయని ప్రజలు భావిస్తున్నారు. ఇక పాలన విషయానికొస్తే పార్టీ ప్రస్తుతం మూడు రాష్ట్రాల్లోనే అధికారంలో ఉంది. వాటిలో ఒకటైన కర్ణాటకలోని కాంగ్రెస్ ప్రభుత్వం పెట్టుబడిదారులకు అనుకూలంగా ఉంటూ, పేదల కోసం సంక్షేమ రాజ్యం తీసుకొస్తే, మరోసారి ప్రజలు అధికారమిచ్చే అవకాశం ఉందనే అభిప్రాయం వ్యక్తమవుతున్నది.

తద్వారా పార్టీ కేంద్రంలో ప్రత్యామ్నాయ శక్తిగా ఎదిగే అవకాశం ఉంటుందనే అంచ నా ఉంది. కానీ, అందుకు విరుద్ధంగా ప్రస్తు తం కర్ణాటకలో ప్రభుత్వ పెద్దలపై రోజుకో అవినీతి ఆరోపణలు వస్తున్నాయి. అలాగే ఆ పార్టీ అధికారంలో ఉన్న తెలంగాణలోనూ ఉంది. హిమాచల్ ప్రదేశ్‌లోనైతే పరిపాలనపరమైన లోపాలు పొడసూపుతున్నాయి. ఈ పరిస్థితులు మారాలంటే పార్టీ లేదా ప్రభుత్వ పదవుల్లో 33 శాతం మహిళలకు, 40 శాతం వరకు బీసీలకు ప్రాతినిథ్యం కల్పించాల్సి ఉన్నది. మొత్తంగా యువత, మహిళలకు కలిపి 50% అవకాశం ఇవ్వాల్సి ఉంటుంది. ఓబీసీలకు ప్రాధాన్యమిస్తే పార్టీ మరింత బలం పుంజుకునే అవకాశం ఉంది.

పొత్తులతో చేటు

ప్రాంతీయ పార్టీలతో పొత్తుల మానుకుని కాంగ్రెస్‌ని క్షేత్రస్థాయి నుంచి పునర్ని ర్మించుకోవాలనేది ప్రజల నుంచి వస్తున్న ముఖ్యమైన సూచనల్లో ఒకటి. ఇటీవల ‘ఇండియా బ్లాక్’ ప్రయోగం కాంగ్రెస్‌కు ఆశించి న ఫలితం ఇవ్వలేదు. పొత్తులు కుదుర్చుకున్న పార్టీలే చివరికి కాంగ్రెస్ కేడర్, ఓటు బ్యాంకును గుంజేసుకుంటున్నాయి. స్వతంత్రంగా ఉంటే భవిష్యత్తులో ప్రజల మద్దతు పెరుగుంతుందనే అభిప్రాయం ఉంది. ఎందుకంటే ఏ ప్రాంతీయ పార్టీ అయినా ఒక జాతీయస్థాయి పార్టీ పై దీర్ఘకాలం ఆధారపడదు. ఆ పార్టీ ఎదుగుదల ప్రాంతీయ పార్టీలకు పెద్దగా అవసరం ఉండదు. ఈడీ, సీబీఐ దాడుల భయంతో కాంగ్రెస్ పార్టీ ద్వితీయ శ్రేణి నాయకత్వం కొంచెం స్తబ్దుగా ఉంటుందనే అభిప్రాయ మూ సర్వేలో వెల్లడైంది.

ప్రధాన ప్రతిపక్షంగానైనా ఉంటుందా?

కాంగ్రెస్ పార్టీకి ప్రజలు, సర్వేసంస్థలు, పార్టీ వర్గాలు చెప్తున్న సూచనలు సాధారణ అభిప్రాయాలు కావని, ఇవి చివరి హెచ్చరికలని పార్టీ భావిస్తే మంచిది. కేవలం ‘ఒపీని యన్ పోల్’లా పక్కన పడేస్తే పార్టీ మరింత ప్రమాదంలో పడే అవకాశం ఉంది. బీజేపీ దేశంలో తన ఆధిపత్యాన్ని రోజురోజుకు బలపరుచుకుంటున్న వేళ కాంగ్రెస్ ఇప్పటికైనా కళ్లు తెరవాలి. కాంగ్రెస్ పార్టీ చరిత్రలో ఎన్నో పరాజయాలను చూసింది.

1969లో ప్రధానిగా ఇందిరాగాంధీ సంస్కరణలు, 1990 ప్రాంతంలో ప్రధానిగా నరసింహారావు ఆర్థిక సంస్కరణలు, 1999 తర్వాత పార్టీ అగ్రనాయకురాలు సోనియాగాంధీ రాష్ట్రాల్లో పార్టీ పునర్వ్యవస్థీకరణ చర్యలవంటివి పార్టీకి మరింత బలాన్నిచ్చాయి. పార్టీకి మళ్లీ అధికారాన్ని కట్టబెట్టాయి. ప్రస్తుతం పార్టీ బలహీన తలు అందరికీ కనిపిస్తున్నాయి. రోజురోజుకూ పార్టీ ఓటు బ్యాంక్ తరిగిపోతోంది.

జాతీయ స్థాయిలో పార్టీ ప్రాధాన్యత కోల్పోయిన స్థితికి చేరింది. ఇలాంటి సందర్భంలో పార్టీని నిలబెట్టేందుకు కాంగ్రెస్‌లో ఎవరో ఒకరు బాధ్యత తీసుకోవాల్సి ఉంటుంది. దేశవ్యాప్తంగా పార్టీని ప్రక్షాళన చేయాల్సి ఉంది. లేదంటే.. కాంగ్రెస్‌ను బీజేపీ చరిత్ర కాలగర్భంలో కలిపే వరకు ఊరుకోదు. కాంగ్రెస్ పార్టీ బతకడం కేవలం ఇప్పుడు ఒక రాజకీ య ప్రయోజనం మాత్రమే కాదు. ప్రజా స్వామ్య వ్యవస్థకు అవసరం. ఈ సవాళ్లన్నింటినీ కాంగ్రెస్ పెద్దలు స్వీకరిస్తారా? అనేది అసలైన ప్రశ్న.

దక్షిణాదిని ప్రియాంకకు అప్పగించాలి

రెండు పత్రికల సర్వేలో మరో ఆసక్తికరమైన విషయం తెరపైకి వచ్చింది. ఏఐసీసీ అగ్ర నాయకురాలు ప్రియాంకా గాంధీ సేవలనూ పార్టీ వినియోగం చేసుకోవాలనే సూచనలు ప్రజల నుంచి వచ్చాయి. సర్వేలో పాల్గొన్న వారిలో ఎక్కువమంది దక్షిణ రాష్ట్రాలతోపాటు మహారాష్ట్ర బాధ్యతలను ప్రియాంకకు అప్పగించాలని ప్రజానీకం అభిప్రాయపడు తున్నది.

దక్షిణాదితోపాటు మహారాష్ట్రలో ఆమెకు ప్రజల నుంచి మంచి స్పందన వస్తుందని, ఆమెను చూస్తే ఇందిరా గాంధీ మూర్తిమత్వాన్ని చూసినట్లు కలుగుతోందని తెలి సింది. అందుకు ప్రధాన కారణం తమిళనాడు, కర్ణాటక, ఆంధ్రప్రదేశ్, తెలంగాణ రాష్ట్రాల్లో ఎంతోమందికి ఇందిరా గాంధీపై అభిమానం ఉండటం. 2023 తెలంగాణ అసెంబ్లీ ఎన్నికల ప్రచారంలో ప్రియాంకా గాంధీ పాల్గొన్న సమయంలో ఇక్కడి మహిళలు ఆమెను చూసి ‘ఇందిరమ్మ లానే కనిపిస్తున్నారు’ అని కితాబునిచ్చిన విషయం తెలిసిందే.

సి.ఎల్.రాజం

చైర్మన్, విజయక్రాంతి