సనాతన ధర్మం అని కూడా పిలువబడే హిందూమతం ప్రపంచంలోనే అత్యంత పురాతనమైంది. ఇదొక సహజ జీవన విధానం. అంటే దాని తత్వాలు, అభ్యాసాలు ప్రత్యేక ద్యోతకం కాకుండా నిజాయితీతోకూడిన అధ్యయనం, హేతువు, అనుభవం ద్వారా విశ్వవ్యాప్తమైనాయి. ఇది వేల సంవత్సరాలుగా విభిన్న తత్వాలు, సంప్రదాయాలతో కూడిన స్వదేశీ మతం. నేడు హిందూ మతం ఒక ప్రపంచ మతం. భారతదేశం, నేపాల్, మారిషస్ మూడు దేశాలలో మెజారిటీ సంఖ్యలో హిందువులు జీవిస్తుఉన్నారు.

హిందూ మతం పునాది భావనలలో రెండు ప్రధానాంశాలు. అవి దైవం అటు బహుళత్వం, ఇటు ఏకత్వం. అతి చిన్న జీవి నుండి మనిషి వరకు అన్ని జీవులను దైవిక (ఉనికి, స్వచ్ఛమైన జీవి, చైతన్య కాంతి) వ్యక్తీకరణలుగా లేదా దైవిక లక్షణాల ప్రతిబింబాలుగా భావిస్తారు. ఇది ఆలోచనా విధానాన్నిబట్టి ఉంటుంది. ఈ ఉమ్మడి దైవత్వం కారణంగా, హిందూ మతం విశ్వాన్ని ఒక కుటుంబంగా లేదా సంస్కృతంలో వసుధైవ కుటుంబకంగా చూస్తుంది. హిందూ మతం పురాతన శ్లోకంలో వ్యక్తీకరించబడినట్లుగా, సమస్త మానవాళి సమాన విలువ అనే భావనను కూడా ముందుకు తీసుకువెళుతుంది.

అజ్యేష్ఠసో అకనిష్ఠసో ఏతే సంభ్రతారో వహాదుహు సౌభాగయ.

ఎవరూ ఉన్నతులు కాదు, తక్కువ వారు కాదు. అందరూ శ్రేయస్సు వైపు ముందుకు సాగుతున్న సోదరులు.

మానవజాతి, అది అత్యంత ఆధ్యాత్మికంగా అభివృద్ధి చెందిందని నమ్ముతారు. కాబట్టి, అందరి సమాన విలువను, తనతో, ఇతరులతో ఉన్న సంబంధం ద్వారా ఉనికి, అంతర్లీన ఐక్యతను గౌరవించే ప్రత్యేక బాధ్యతను ఈ విశ్వాసంలోని విజ్ఞానం కలిగి ఉంది. ఒకరి ఆలోచనలు, మాటలు, చర్యలు సత్యం, దయ, సమానత్వం, సానుభూతి, దాతృత్వం, సమాన గౌరవం వంటి విలువలను నిలబెట్టి, ప్రోత్సహించేలా చూసుకోవడం ద్వారా ఈ బాధ్యత నెరవేరుతుంది. 

ఓం సర్వే భవన్తు సుఖినః. 

సర్వే శాంతు నిరామయాః. 

సర్వే భద్రాణి పశ్యంతు. 

మా కశ్చిద్ దుఃఖభాగ భవేత్.

అన్ని జీవులు సంతోషంగా ఉండుగాక. అన్ని జీవులు ఆరోగ్యంగా ఉండుగాక. అన్ని జీవులు శ్రేయస్సును అనుభవించుగాక. ప్రపంచంలో ఎవరూ బాధపడకూడదు. సమానత్వం, ఐక్యత.. ఈ అవగాహన నేపథ్యంలో, హిందూ ప్రపంచం దాని బహుత్వ తాత్వికత ద్వారా వైవిధ్యం వాస్తవికతను స్వీకరించింది. ప్రతి జీవి, వారి విభిన్న ఇష్టాయిష్టాలు, వారి ప్రత్యేక వ్యక్తిత్వాలు, వారి భిన్న సంస్కృతులతో, వారి సొంత ప్రత్యేక మార్గాల్లో ఒకరితో ఒకరు కనెక్ట్ అవ్వడమే కాకుండా, వారి సొంత వ్యక్తిగత మార్గాల్లో దైవంతో కనెక్ట్ అవ్వాలి. ఇదీ అసలు హిందుత్వంలోని ఆధ్యాత్మిక మార్గం.

అందుకని, హిందువులు దైవాన్ని (ఉనికి, స్వచ్ఛమైన జీవి, స్పృహ కాంతి) అర్థం చేసుకుంటారు. దైవం విభిన్న రూపాల్లో వ్యక్తమవుతుంది. దానిని వివిధ మార్గాల ద్వారా అర్థం చేసుకోవాల్సి ఉంటుంది. దైవస్వరూపులు అందరూ పూజించబడతారు. ప్రతి వ్యక్తితో వివిధ మార్గాల్లో మాట్లాడటం ద్వారా వారు దైవాన్ని విశ్వసించడమే కాకుండా, దైవాన్ని అనుభవంలోకి తెచ్చుకొంటారు.

బహుత్వ వాదాన్ని స్వీకరించడం వల్ల హిందూ మతంలో ఒకరు చూసే అద్భుతమైన ఆధ్యాత్మిక, మత స్వేచ్ఛకు దోహదం ఏర్పడింది. ఇందులోని అనేక దేవతా సంప్రదాయాలు, మార్గాలు లేదా యోగాలు, ఆలోచనలు, చింతనలు, బోధనా పద్ధతులు, సాధు సంప్రదాయాలు, ఆరాధనా విధానాలు మొదలైనవన్నీ విలక్షణమైన ఆధ్యాత్మిక విజ్ఞానాన్ని పంచిపెడుతున్నాయి. బహుత్వవాదంలోని ఈ ప్రపంచ దృష్టికోణం హిందువులకు మాత్రమే కాదు, ఈ సార్వత్రిక కుటుంబంలోని వారందరికీ వర్తిస్తుంది. దీని ప్రకారం, హిందూ మతం కేవలం అవకాశాన్ని మాత్రమే కాకుండా, ఒకటి కంటే ఎక్కువ మార్గాలు (మతం) లేదా సత్యానికి (దేవుడు) సంబంధించిన మార్గాల ఉనికిని కూడా గుర్తిస్తుంది. ఈ నిజమైన, కల్తీ లేని బహుత్వవాదం పురాతన సంస్కృత శ్లోకంలోనే ఉంది.

ఏకం సత్ విప్రాహ బహుధా వదంతి.

సత్యం ఒకటే. జ్ఞానులు దానిని అనేక పేర్లతో పిలుస్తారు. ఇతర మతాలకు సంబంధించి, హిందూ మతం హానికరం మాత్రమే కాదు, దేవుని వైపు ఒకరి సొంత మార్గం మాత్రమే నిజమైన, అర్థవంతమైన మార్గం అని నొక్కి చెప్పడం స్వాభావికంగా లోపభూయిష్టమని పేర్కొంది. ఈ దృఢమైన బహుత్వ విశ్వాసం ఆధారంగా, హిందూ మతం మతమార్పిడిని ఎప్పుడూ ఆమోదించలేదు. అంతేకాకుండా, వారి విస్తారమైన చరిత్రలో, హిందువులు మతం పేరుతో వేరే భూమిని ఎప్పుడూ ఆక్రమించలేదు. శతాబ్దాలుగా ఆగ్నేయాసియాలో, హిందూ మతం, బౌద్ధమతం, యూదు మతం, క్రైస్తవ మతం, ఇస్లాం, సిక్కు మతం, జైన మతం, జొరాస్ట్రియన్లతో సహా కనీసం ఎనిమిది ప్రధాన మతాలకు శాంతియుత సహజీవనం, శ్రేయస్సు కోసం ఆదర్శవంతమైన వాతావరణాన్ని అందించిన సంపూర్ణ బహువచనం హిందూ బ్రాండ్ అని కూడా స్పష్టంగా తెలుస్తుంది.

(‘హిందూఅమెరికన్ డాట్ ఆర్గ్’ సౌజన్యంతో..)