డాక్టర్ సురేష్ బాబు :

ప్రపంచంలోనే అతిపెద్ద ప్రజాస్వామ్య దేశానికి సంరక్షకుడిగా ఒకప్పుడు అందరిచే కీర్తింపబడిన భారత ఎన్నికల కమిషన్.. ఇప్పుడు క్రమంగా మసకబారిపోతుంది. పారదర్శకంగా పనిచేయాల్సిన ఎన్నికల కమిషన్ అధికార పార్టీలకు అమ్ముడుపోయి తమ నైతిక విలువలను పాతరేసుకుంటుంది. తప్పుడు కారణాలు, నిర్ణయాలతో ఎన్నికల సంఘం తీవ్ర అపనమ్మకానికి గురవుతూ వస్తుంది.

బీహార్‌లో ‘ఓట్ల దొంగతనం’ ఆరోపణలను పరిష్కరించడానికి ఆదివారం ఏర్పాటు చే సిన  విలేకరుల సమావేశంలో, ఎన్నికల క మిషన్  సందేహాల నివృత్తి కంటే.. మరి న్ని సందేహాలను లేవనెత్తి  సమస్యను మ రింత జఠిలం చేసుకుంది. కేంద్ర ప్రధాన ఎన్నికల కమిషనర్ జ్ఞానేశ్ కుమార్.. రాహుల్ గాంధీ ఆరోపణలను ‘నిరాధారమైనది’గా అభివర్ణించారు. తమపై ఆరోప ణలు చేసినందుకు గానూ వెంటనే ‘అఫిడవిట్’ లేదా జాతికి  క్షమాపణ చెప్పాలని డి మాండ్ చేశారు.

ఓటర్ల జాబితాల నిర్వహ ణ, కమిషన్ నిష్పాక్షికత గురించి అనేక ప్రా థమిక ప్రశ్నలకు సమాధానం ఇ వ్వలేదు. ఎన్నో ప్రశ్నలకు  దాటవేసే ధోర ణి కొనసాగింది, నీళ్లు నమలడం తప్ప చే యగలి గింది ఏమి లేదని సమాధానాలు దాటవేశారు. ఓటర్లకు భరోసా ఇవ్వడానికి బదు లుగా ప్రధాన ఎన్నికల కమిషనర్  ప్ర తిస్పందనలు లేకపోవడం చట్టబద్ధమైన ఆం దోళనలతో పాల్గొనడానికి ఇష్టపడని సంస్థ తమ ప్రతిష్ఠను దిగజార్చుకుంటుంది. 

పక్కదారి పట్టిన 11 ప్రశ్నలు

వరద ప్రభావిత బీహార్‌లో స్పెషల్ ఇంటెన్సివ్ రివిజన్ (ఎస్‌ఐఆర్) ఎందుకు అమలుపరుస్తున్నారు? ఎన్నికల సంవత్సరంలో అటువంటి సవరణకు వ్యతిరేకంగా కమిషన్ స్వంత మార్గదర్శకాల ఉల్లంఘన, ఎన్నికల జాబితా ఫార్మాట్లలో ఆకస్మిక మార్పులు, ప్రతిపక్ష నాయకులు గతంలో సమర్పించిన అఫిడవిట్‌లపై చర్య తీసుకోకపోవడం వంటి ప్రశ్నలన్నీ పక్కదారి పట్టా యి.

నకిలీ ఓటరు ఐడీ, బయోమెట్రిక్ భ ద్రతా ప్రమాణాలు లేకపోవడం, మెషిన్ -రీడబుల్ రోల్స్‌పై సుప్రీంకోర్టు ఆదేశాలపై జర్నలిస్టులు కమిషన్‌ను ఒత్తిడి చేశారు. ఎన్నికల విశ్వసనీయతకు కేంద్రంగా ఉన్న  పదకొండు ప్రశ్నలపై ఇప్పటివరకు ఎలాం టి సమాధానాలు రాలేదు. కమిషన్ పక్షపాత పద్ధతిలో వ్యవహరిస్తుందనే ప్రతిపక్ష ఆరోపణను తేలికగా తోసిపుచ్చలేము.

ఒక రాజకీయ నాయకుడి నుంచి అఫిడవిట్లు డిమాండ్ చేస్తూ, ఇతరులు ఇలాంటి వాదనలు విస్మరిస్తే, ఎన్నికల కమిషన్ దాని పరిశీలనలో ఎంపిక చేసుకుంటుందనే భా వనను బలపరుస్తుంది. సాక్ష్యం నిరూపించబడక ముందే -పక్షపాత ధోరణి, అవగా హన కూడా పూర్తిగా ప్రజా విశ్వాసంపై ఆధారపడే సంస్థకు క్షీణిస్తుంది. ఎన్నికల కమిషన్  అధికారం రాజ్యాంగబద్ధమైనది మాత్రమే కాదు, నైతికమైనది కూడా అని గుర్తుంచుకోవడం ముఖ్యం.

దాని విశ్వసనీయత రాజకీయ పోరాటాలకు అతీతంగా ఉండి, ప్రభుత్వాలు లేదా పార్టీలకు కాకుం డా ఓటరుకు సేవ చేయగల సామర్థ్యంపై ఆధారపడి ఉంటుంది. ఎన్నికల సమగ్రతకు కేంద్రంగా నిలిచిన ప్రశ్నలను తప్పిం చుకోవడం ద్వారా, భారత ప్రజాస్వామ్య న్ని అపహాస్యం చేసినట్లవుతుంది. పారదర్శకతను కోరుతున్న సమయంలో కమిష న్ ఆ విశ్వసనీయతను కోల్పోయే ప్రమాదముంది. 

ఏమిటీ ఎస్‌ఐఆర్ రగడ?

ఈ ఏడాది చివర్లో బీహార్‌లో జరగనున్న అసెంబ్లీ ఎన్నికలకు ముందు ఓటర్ల జాబితా సవరణ చేపట్టాలని కేంద్ర ఎన్నికల సంఘం నిర్ణయించింది. ఈ మేరకు ఈ ఏడాది జూన్ 24న స్పెషల్ ఇన్సెంటివ్ రివిజన్ (ఎస్‌ఐఆర్) ఆధారంగా ఓటర్ల జాబితా సవరణ ప్రక్రియను ప్రారంభించింది. దాదాపు రెండు నెలల పాటు సమ గ్ర సవరణ జరిపి ఎస్‌ఐఆర్ రూపొందించిన నివేదికను ఆగస్టు 1న కేంద్ర ఎన్నికల సంఘం విడుదల చేసింది.

బీహార్‌లో మొత్తం 7.24 కోట్ల మంది ఓటర్లు తమ ఎన్యుమరేషన్ వివరాలను ప్రకటించారని.. మిగతా 65.6 లక్షల ఓటర్లలో 22 లక్షల మంది చనిపోయారని, మరో 36 లక్షల మంది వేరే ప్రాంతాలకు వెళ్లిపోయారని, 7 లక్షల ఓటర్లు రెండు ప్రాంతాల్లో ఓట్లు కలిగి ఉన్నారని, ఇంకొంత మంది తమ వివరాలు ఇచ్చేందుకు సముఖత చూపలేదని స్పష్టం చేసింది. అయితే 2024లో జరిగిన పార్లమెంట్ ఎన్నికల్లో మొత్తం 7.90 కోట్ల మంది ఓటేశారు.

కేవలం ఏడాది వ్యవధిలోనే దాదాపు 65 లక్షల ఓట్లు గల్లంతవ్వడం చర్చకు దారి తీసింది. ఇదే విషయమై సర్వోన్నత న్యాయస్థానం సుప్రీంకోర్టు కూడా ఈసీని ప్రశ్నించింది. బీహార్‌లో 65 లక్షల ఓటర్ల వివరాలు ఏమయ్యాయో చెప్పాలని పేర్కొంది. ఈ నెల 22 నాటికి సమ్మతి నివేదికను సమర్పించాలని సూచించింది.  డిస్‌ప్లే బోర్డులు, వెబ్ సైట్‌లో పేర్లను ప్రదర్శించడం వల్ల అనుకోకుండా జరిగిన తప్పులను సరిదిద్దుకునే అవకాశం లభిస్తుంది.

ఈ విషయంలో సదరు ఓటర్ల కోసం పబ్లిక్ నోటీసు జారీ చేసే విషయాన్ని పరిశీలించాలని ఈసీకి సూచించింది. బీహార్‌లో 65 లక్షల ఓట్లు ఏమయ్యాయనే పూర్తి వివరాలను డిస్‌ప్లే బోర్డులు, వెబ్‌సైట్‌లో ఉంచాలని ప్రతిపక్ష ఇండియా కూటమి డిమాండ్ చేసింది. దీంతో బీహార్‌లో ఓటర్ల జాబితా సవరణ అంశం పెద్ద రగడగా మారింది. ఈ నేపథ్యంలో కాంగ్రెస్ అగ్రనేత రాహుల్ గాంధీ అదే ఆదివారం బీహార్‌లోని సాసారం నుంచి ‘ఓటర్ అధికార్ యాత్ర’ను కూడా ప్రారంభించారు.

ప్రధాని మోదీ తరచూ చెప్పే స్పెషల్ ప్యాకేజీ మాదిరిగా ఈసీ సైతం బీహార్‌లో స్పెషల్ ఇంటెన్సివ్ రివిజన్ (ఎస్‌ఐఆర్) పేరుతో ఓటరు సవరణ తీసుకొచ్చిందన్నారు. ఇదో కొత్త రకం ఓట్ల చోరీ అని.. తాము అధికారంలోకి వచ్చిన వెంటనే కేంద్ర ఎన్నికల సంఘం పని పడతామంటూ ఘాటు హెచ్చరికలు జారీ చే యడం చూస్తే పార్టీలకు కొమ్ము కాస్తున్న ఈసీ ఎంత దిగజారిపోయిందనేది స్పష్టం గా కనిపిస్తుంది.

ఆరోపణలపై ఈసీ స్పందనేది?

బీహార్ వివాదం ఒక వివిక్త సంఘటన కాదు. జాతీయ ఎన్నికలు సమీపిస్తున్నందున.. ఓటర్ల జాబితాలను నిర్వహించడం, విధానపరమైన న్యాయాన్ని నిర్ధారించడం విశ్వసనీయ ఆరోపణలకు ప్రతిస్పందించాల్సిన అవసరముంది. అయితే ఎన్నికల కమిషన్ ప్రవర్తన ఒక రాష్ర్ట ఎన్నికల ఫలితాన్ని మాత్రమే కాకుండా, ఎన్నికల ప్రక్రి య చట్టబద్ధతను కూడా నిర్ణయిస్తుంది. 2004 ఎన్నికలకు ముందు కూడా కేంద్ర ఎన్నికల సంఘం.. అరుణాచల్ ప్రదేశ్, మ హారాష్ర్టల్లో ఇలాంటి సవరణ చర్యలను వాయిదా వేసినట్టు గుర్తు.

ప్రజాస్వామ్యం.. హామీల ద్వారా మాత్రమే నిలవదు, ఇది నిష్పక్షపాతం, జవాబుదారీతనంపై వృద్ధి చెందుతుంది. కీలక అంశాలపై కమిషన్ మౌనం వహించడం, తటస్థంగా ఉండటం సరికాదని.. అది తన బాధ్యతను వదులుకోవడమేనని గుర్తుంచుకోవాలి. విశ్వాసా న్ని పునరుద్ధరించడానికి వాస్తవాలను రికార్డులో ఉంచాలి. ఎన్నికల సంఘం తాను చేయాల్సిన ప్రక్రియలను పూర్తి పారదర్శకంగా చేపట్టాలి. 

రాజకీయ నాయకులు, పౌర ప్రజా సంఘాల నుంచి దీనిని ఆశిస్తూనే కచ్చితమైన పరిశీలనకు లోబడి ఉం డాలి. ఎన్నికల కమిషన్ ఖ్యాతి కంటే ప్ర మాదం అంచున ఉందని ప్రజలు భావిస్తే కష్టం. ప్రస్తుతం ఈసీ.. భారత ప్రజాస్వామ్యానికి మూలస్తంభాలుగా నిలిచే నమ్మ కం, సమతుల్యత మధ్య వేలాడుతోంది. బీహార్ ఎన్నికలు దగ్గరపడుతున్న తరుణంలో, కమిషన్ ఒక ప్రెస్‌మీట్ పెట్టి తమ వైఫల్యాలను బహిర్గతపరుచుకున్నప్పటికీ చాలా ప్రశ్నలకు సమాధానాలు చెప్పకుండానే తమ సమావేశాన్ని ముగించింది.

దీంతో విమర్శకులతో ముఖాముఖి చర్చ లేదా బహిరంగంగా పాల్గొని సమాధానాలు చెబితే బాగుంటుంది. ప్రతిపక్షాలు కోరినట్లు ఈసీ తనను తాను పరిశీలించుకోవాలి. ఏదైనా తక్కువైతే, ‘స్వేచ్ఛాయుత మైన, న్యాయమైన ఎన్నికలు’ అనే పదబంధం ఒక వాస్తవికతగా కాకుండా  ఆచా ర మంత్రంగా మారే ప్రమాదం ఉంది. ప్ర జాస్వామ్యంలో సూర్యకాంతి ఉత్తమ క్రిమిసంహారక మందు. కేంద్ర ఎన్నికల సం ఘం నీడన దాక్కున్న అందరూ ఏదో ఒకరోజు ఓడిపోయి బయటికి రావాల్సిందే.