2001-2008 నాటి వివరాలు బహిర్గతం

వాషింగ్టన్: రెండు దశాబ్దాల క్రితం అమెరికా అధ్యక్షుడు జార్జ్ డబ్ల్యూ బుష్‌తో(George W. Bush) జరిగిన వ్యక్తిగత చర్చల సందర్భంగా రష్యా అధ్యక్షుడు వ్లాదిమిర్ పుతిన్ పాకిస్తాన్(Pakistan) అణ్వస్త్ర విస్తరణపై(Nuclear proliferation) ఆందోళన వ్యక్తం చేశారు. జూన్ 16, 2001న స్లోవేనియాలో జరిగిన వారి మొదటి వ్యక్తిగత సమావేశంలో పాకిస్థాన్ స్థిరత్వం, దాని అణ్వాయుధాల విస్తరణపై పుతిన్ చర్చించారు. ఈ సంభాషణ ట్రాన్స్క్రిప్ట్‌ను నేషనల్ సెక్యూరిటీ ఆర్కైవ్ ఇటీవల విడుదల చేసింది. దీనిలో పాక్ అణ్వాయుధాలు కలిగిన సైనిక కూటమని పుతిన్ అమెరికా వద్ద ప్రస్తావించారు. 2001-2008 మధ్య అసాధారణంగా నిజాయితీగల సమావేశాలు, కాల్‌లను కవర్ చేసే పత్రాలు, సైనిక పాలకుడు పర్వేజ్ ముషారఫ్(Pervez Musharraf) నేతృత్వంలోని పాకిస్తాన్‌ను ఇద్దరు నాయకులు ఒక ముఖ్యమైన నాన్-ప్రొలిఫెరేషన్ ఆందోళనగా భావించారని వెల్లడించింది. 

స్లోవేనియాలో జరిగిన సమావేశంలో పుతిన్ పాకిస్తాన్ అణ్వస్త్ర(Pakistan's nuclear weapons) ఉల్లంఘనలకు పాల్పడిన ఇతర దేశాల మాదిరిగానే నిరంతర అంతర్జాతీయ ఒత్తిడిని ఎందుకు ఎదుర్కోలేదని ప్రశ్నించాడు. "ఇది అణ్వాయుధాలు కలిగిన సైనిక నియంత్రణ సంస్థ. ఇది ప్రజాస్వామ్యం కాదు, అయినప్పటికీ పశ్చిమ దేశాలు దానిని విమర్శించవు. దాని గురించి మాట్లాడాలి" అని ఆయన అన్నారు. ఈ వ్యాఖ్య ఇస్లామాబాద్ పట్ల పాశ్చాత్య సహనం పట్ల మాస్కో సందేహాన్ని వెల్లడించింది. రష్యా నాయకుడి అభిప్రాయాలు పాకిస్తాన్ అణ్వాయుధ వ్యాప్తిపై భారత్ ఆందోళనలను ప్రతిబింబించాయి. ఇది ప్రాంతీయ భద్రతపై ఉన్న ఉమ్మడి అంతర్జాతీయ ఆందోళనను నొక్కి చెప్పింది. రష్యా నాయకుడు పాకిస్తాన్‌కు లభిస్తున్న ఆదరణను, అదే సంభాషణలలో ప్రధానంగా ప్రస్తావనకు వచ్చిన ఇరాన్, ఉత్తర కొరియాపై చూపుతున్న నిశిత పరిశీలనతో పోల్చారు. పుతిన్ చేసిన వ్యాఖ్యలను బుష్ ఖండించలేదని, పైగా అక్రమ బదిలీలలో పాకిస్తాన్ పాత్ర అమెరికాకు తీవ్ర ఆందోళన కలిగించే విషయమని అంగీకరించారని ఆ సంభాషణల రికార్డులు చూపిస్తున్నాయి.