ఎత్తయిన పర్వతాల మధ్య ఆకుపచ్చని వనాలు.. దిగువన గొలుసు కట్టు చెరువులతో ప్రకృతి శోభను సంతరించుకొని పర్వతాల శివయ్య దేవాలయం ఓరుగల్లుకు మరో మణిహారంగా నిలుస్తోంది. కాకతీయుల శిల్పకళలకు ప్రతీకగా పర్వతగిరి గ్రామంలో పర్వత శిఖరంపై నిర్మితమైన ఈ శివాలయం, 12వ శతాబ్దంలో  నిర్మించబడింది. రాజా గణపతి దేవుడు, రాణి రుద్రామ దేవి ఆధ్వర్యంలో ఈ ఆలయం ఏర్పడినట్లు చరిత్రకారులు చెబుతున్నారు. స్వయంభూ లింగస్వరూపంగా ఉన్న శివలింగం ఆలయానికి ప్రత్యేకతను జోడిస్తుంది. కాకతీయ శైలిలో నిర్మితమైన దేవాలయం గోపురం, శిల్పకళలు, వాస్తుశిల్పం తెలుగు సంస్కృతి గొప్పతనాన్ని ప్రతిబింబిస్తాయి. ఆంధ్రా, తెలంగాణలోని ఇతర కాకతీయ ఆలయాలతో పోల్చితే, ఇది అత్యంత పురాతనమైనదిగా పరిగణించబడుతోంది. 

ఓరుగల్లు సామ్రాజ్యాన్ని పరిపాలించిన కాకతీయులు నిర్మించిన ప్రముఖ దేవాలయాల్లో ఒకటిగా వరంగల్ జిల్లా పర్వతగిరి మండలంలోని పర్వతాల శివయ్య దేవాలయం నిలుస్తోంది. దాదాపు 800 సంవత్సరాల చరిత్ర కలిగిన ఈ ఆలయం, పునరుద్ధరణ పనుల తర్వాత తన పూర్వ వైభవాన్ని సంతరించుకుంది. రాష్ట్ర ప్రభుత్వం మార్గదర్శకత్వంలో జరిగిన ఈ పునర్నిర్మాణం, ఆధునిక సౌకర్యాలతో పాటు సాంస్కృతిక వారసత్వాన్ని కాపాడటంలో మైలురాయిగా నిలిచింది. 

తెలంగాణ ఏర్పాటు తర్వాత..

ఆలయం చుట్టూ 100 ఎకరాల విస్తీర్ణంలో విస్తరించిన ఆకుపచ్చ కొండలు, ప్రకృతి ఆకర్షణతో దీన్ని ఒక ఆధ్యాత్మిక ఆవాసంగా మార్చాయి. బ్రిటిష్ కాలంలో ఆలయం కొంత దెబ్బతినగా స్వాతంత్య్రానంతరం  మరింత నిర్లక్ష్యానికి గురైంది. అయితే, తెలంగాణ ఏర్పాటు తర్వాత దేవాలయం పునరుద్ధరణకు నోచుకుంది. 2022లో రూ.5 కోట్లతో ప్రారంభమైన దేవాలయ పునరుద్ధరణ పనులు, 2023 జనవరి 26న మహా కుంభాభిషేకంతో పూర్వ వైభవాన్ని సంతరించుకుంది.

తెలంగాణ రాష్ట్ర తొలి ముఖ్యమంత్రి కే.చంద్రశేఖర్ రావు మార్గదర్శకత్వంలో అప్పటి మంత్రి ఎర్రబెల్లి దయాకర్ రావు ఆధ్వర్యంలో జరిగిన పునరుద్ధరణ పనుల్లో ఆలయం గోపురం, మండపాలు, చుట్టూ ప్రాకారాలు పూర్తిగా రాతి శిలలతో నాటి కాకతీయుల కళా నైపుణ్యం ఆధారంగా పునర్నిర్మించబడ్డాయి. సాంప్రదాయ రాళ్లు, శిల్పకళలు ఉపయోగించి ఆధునిక టెక్నాలజీతో కలిపి పనులు చేపట్టారు.

పునరుద్ధరణలో గ్రామస్తులు, భక్తులు విశేష సహకారం అందించారు. ఇప్పుడు ఆలయంలో డిజిటల్ లైటింగ్, సీసీ టీవీలు, పార్కింగ్ సౌకర్యాలు, విశ్రాంతి మండపాలు ఏర్పాటు చేయబడ్డాయి. పునరుద్ధరణ పనుల వల్ల ఆలయం ఇప్పుడు భక్తులను మరింతగా ఆకర్షిస్తోంది.

ఆలయాల పునరుద్ధరణకు మార్గదర్శకంగా..

 తెలంగాణలోని 50కి పైగా పురాతన ఆలయాల పునరుద్ధరణకు ఈ ఆలయం మార్గదర్శకంగా నిలిచింది. పర్వతాల శివయ్య దేవాలయం పర్యాటక, ఆధ్యాత్మిక కేంద్రంగా మారడం పునరుద్ధరణ తర్వాత ఆలయం చుట్టూ ట్రెక్కింగ్ పాత్లు, పక్షి సంరక్షణ కేంద్రం, ఔషధ మొక్కల తోటలు ఏర్పాటు చేయబడ్డాయి. పర్వత శిఖరంపై ఆలయం ఉన్నందున, సూర్యాస్తమయ సమయంలో దృశ్యాలు అద్భుతంగా ఉంటాయి.

ఆలయంలోని శివలింగం స్వయంభూ కావడం విశేషం. ఇక్కడి కళ్లెక్కలు, గరుడ పిల్లలు, నాట్య శిల్పాలు కాకతీయ కళాఖండాలను ప్రదర్శిస్తాయి. ఇటీవల పర్యాటక శాఖ దీన్ని ’హెరిటేజ్ సైట్’గా గుర్తించి, వార్షిక పర్యాటక మహోత్సవాన్ని ప్రారంభించింది. ఈ ఆలయం వరంగల్‌లోని వెయ్యి స్తంభాల ఆలయం, రామప్ప ఆలయంతో పాటు ’గోల్డెన్ ట్రయాంగిల్’ పర్యాటక సర్క్యూట్లో చేర్చబడింది. 

మహా శివరాత్రి ప్రధాన పండుగ

శివుడికి అంకితమైన ఈ ఆలయంలో మహా శివరాత్రి ప్రధాన పండుగ. ప్రతి సంవత్సరం ఫిబ్రవరి-మార్చిలో జరిగే ఈ ఉత్సవం, పునరుద్ధరణ తర్వాత మరింత ఘనంగా జరుగుతోంది. 2025 మహా శివరాత్రి సందర్భంగా ఆలయ కమిటీ ‘కాకతీయ శివ మహోత్సవం’ను ఏర్పాటు చేసింది. ఉదయం 4 గంటలకు మహా అభిషేకాలు, రాత్రి భజనలు, కళారంగాలు, లక్షలాది భక్తుల ‘హర హర మహాదేవ శంభో శంకర’ జయ జయ ద్వారాల మధ్య మధ్య రుద్రాభిషేకం జరుగుతాయి.

పండుగ సందర్భంగా 108 కలశాలతో కుంభోత్సవం, సాంప్రదాయ నృత్యాలు (పెరిని, బుర్రకథ) నిర్వహించబడతాయి. గ్రామస్థులు బెల్లం, పంచామృతాలతో ప్రత్యేక పూజలు చేస్తారు. 2026 శివరాత్రికి మరింత భారీ ఏ ర్పాట్లు చేస్తామని కమిటీ ప్రతినిధులు చెప్పా రు.  పునరుద్ధరణ పనులు, ప్రత్యేక సౌకర్యాలు, పండుగలు దీన్ని భక్తులతో పాటు పర్యాటకుల కోసం ఆకర్షణీయ కేంద్రంగా మార్చాయి. వరంగల్ ఖమ్మం ప్రధాన రహదారి నుంచి పర్వతగిరి పర్వతాల శివయ్య దేవాలయానికి రోడ్డు మార్గం ద్వారా చేరుకోవచ్చు. 

 బండి సంపత్ కుమార్, మహబూబాబాద్, విజయక్రాంతి